SEKATEN ING NGAYOGYAKARTA
Sekaten utawi upacara Sekaten (saking tenbung Syahadatain) inggih menika adicara
pengetan kelairan nabi Muhammad S.A.W. ingkang diwontenaken saben
tanggal 5 wulan Jawa Mulud (Rabiul awal tahun Hijrah) ing alun-alun lor Ngayogyakarta (lan ing alun-alun Surakarta kanthi bebarengan). Upacara niki dinggo Sultan Hamengkubuwana I, inggih menika sing gawe
(pendirinipun) keraton Yogyakarta kangge nyebaraken agama Islam.
Ing dinten satunggal, upacara diwiwiti
saking bengi lan diiringi abdi Dalem
(punggawa kraton) bebarengan kalihan kalih gamelan Jawa: Kyai Nogowilogo lan Kyai
Gunturmadu. Iring-iringan niku kawiwit saking pendopo Ponconiti lajeng teng
masjid Agung ing alun-alun lor lan dikawal prajurit Kraton. Kyai Nogowilogo dipapanaken
ing lor masjid Agung, menawi Kyai Gunturmadu dipapanaken ing Pagongan ing kidul
masjid. Gamelan niku akan ditutuk kanthi sesarengan ngantos tanggal 11 wulan
Mulud (7 dina). Ing bengi trakhir, gamelan niki digawa teng Kraton.
Grebeg Muludan
Adicara puncak pengetan Sekaten
niki inggih menika Grebeg Muludan ingkang diwontenaken tanggal 12 (persis ing
ulang tahunipun Nabi Muhammad S.A.W.) wiwit jam 8:00 enjing. Dikawal kalihan 10
macam (bregodo/kompi) prajurit Kraton: Wirobrojo, Daeng, Patangpuluh,
Jogokaryo, Prawirotomo, Nyutro, Ketanggung, Mantrijero, Surokarso, dan Bugis,
Gunungan digawe saking beras ketan, panganan lan who-wohan lan sayur-sayuan terus
digawa saking istana Kemandungan lewat Sitihinggil lan Pagelaran lajeng teng
masjid Agung. Saksampune didongakaken Gunungan ingkang melambangaken kasejahteraan
kerajaan Mataram niki didumke dumatheng masyarakat ingkang nganggep menawi
babagan saking Gunungan niku gawa berkah kanggo deweke. Babagan saking Gunungan
ingkang dianggap sakral niki digawa bali
lan ditandur ing sawah/ladang supaya sawah piyambakipun dados subur lan bebas saking
bencana lan malapetaka.
Tumplak Wajik
Kalih dinten saderenge adicara
Grebeg Muludan, upacara Tumplak Wajik
diwontenaken ing halaman istana Magangan
jam 16:00 sonten. Upacara niki awujud kotekan utawi lelagon nganggo
kentongan, lumpang dingge numbuk padi, lan semacame dingge menandai
wiwit saking kadamelan Gunungan ingkang
diarak wonten ing adicara Grebeg Muludan. Lagu-lagu ingkang dimainaken wonten ing adicara Tumplak Wajik
niku inggih menika lagu Jawa populer yaiku: Lompong Keli, Tundhung Setan, Owal
awil, utawa lagu-lagu rakyat liane.
Miturut salah satunggalipun abdi
dalem kraton ingkang asmanipun M.W. Cermo Suprobo ing dusun seyegan, sekaten
niku saking tembung Syahadatain nanging amargi ilate tiyang jawa lemes dados
sekaten. Sekaten niku jaman riyen diwontenaken kangge ngempalaken para sunan
lan nyebarake agama islam. Piyambakipun sampun dados abdi dalem saking taun
1973. Piya,bakipun dados abdi dalem mesti jujur, tulus menawi namung golek
kasugihan boten saged amargi pikantokipun pas-pasan. Penakipun dados abdi dalem
inggih menika rasanipun ayem lan boten wonten gelane.
Miturut bapak M.W. Cermo Suprobo
sekaten rumiyen kalih sakniki benten, ventenipun inggih menika menawi jaman
sakmenika masyarakatipun akeh lan ngangge rasa menawi nonton sekaten utawi
grebeg, menawi sakniki masyarakat gumun lan biasa mawon menawi delok sekaten.
Sekaten wonten bangsal-bangsal, inggih menika : proboyeksa, kencana, sedahan,
kasatrian, trajumas, sri penganti, magangan, witono, ponconiti, lsp. Jaman
riyen ngarak gunungan nganggo gajah, menawi sakniki mlampah. Grebeg mulud
diwontenaken 12 mulud saking enjing lan dikawal kalihan 10 prajurit, inggih
menika : Wirobrojo, Daeng, Patangpuluh, Jogokaryo, Prawirotomo, Nyutro,
Ketanggung, Mantrijero, Surokarso, dan Bugis. Ing kraton wonten kalenggahan,
urutanipun inggih menika : magang jajar, bekel enom, bekel tuwa, lurah, kliwon,
wedana, kliwon, KRT (kanjeng raden tumenggung), riya, bupati, anom, bupati.
Miturut
salah satunggal pedagang ing sekaten ingkang asmanipun Suratiyah aslinipun
gamping, piyambakipun sampun dagang menawi teng sekaten wiwit taun 2000.
Sekaten biasanipun rame sawektu minggu ndalu lan setu ndalu. Pikantukipun
sedinten boten mesti, namung cekap kangge
gesang sedintenipun. Sekaten rumiyen kalihan sakniki benten, amargi langkung
rame rumiyin tinimbang sakmenika margi kathah jawah dados sepi. Ing sekaten
wonten pamundhutan arta (reteibusi) Rp 500.000,00 setunggal wulan wonten ing
wulan sekaten.
Mas kang gadhah nami Dwi Yoso Nugraha menika nengga
STAN . Mas saking Madiun nyariosaken menawi Tugu Ngayogyakarta dipunsebat pusat central
tlatah Ngayogyakarta lan dipameraken wonten sekaten . Mas Dwi sampun nderekaken Kabupaten menika kaping
kalih . Mas Dwi nyariosaken menawi nampinipun masyarakat dumatheng kerajinan
menika sae , bebas , lan kathah wisatawan sanes negari ingkang nujubprono . Mas
Dwi gadah remen lan duka yaiku bungah lan sayah . Kagem Mas Dwi Yoso kedah
sabar lan mugo kasil sukses .
Tidak ada komentar:
Posting Komentar